Aby pomóc właścicielom i użytkownikom placów zabaw ocenić bezpieczeństwo obiektów, stworzyliśmy listę najczęstszych nieprawidłowości występujących na placach zabaw.

Lista ta nie uwzględnia całości problematyki zgodności z Normami i nie może być podstawą do kompetentnej oceny. Jej zadaniem jest uczulenie na możliwe zagrożenia. Jeżeli masz podejrzenia, że istnieje jakiekolwiek zagrożenie dla dzieci na placu zabaw – zgłoś to pisemnie właścicielowi. Jeżeli to nie poskutkuje, należy złożyć skargę na właściciela w Powiatowym Inspektoracie Nadzoru Budowlanego.

Brak ogrodzenia

Ogrodzenie ma zapobiec zanieczyszczeniom odzwierzęcym i niekontrolowanemu wybieganiu dzieci poza plac zabaw. To zalecenie nie wynika z zapisów Normy, ani Prawa Budowlanego, jednak nie da się utrzymać czystości na placu zabaw, jeżeli nie jest on ogrodzony. Dodatkowo, jeśli plac zabaw znajduje się przy ruchliwej ulicy, ogrodzenie ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa dzieci. Montaż ogrodzenia wynika z dobrej praktyki.

Brak regulaminu

Montaż regulaminu wynika z zaleceń Normy PN-EN 1176. Powinien on przede wszystkim informować o telefonie do właściciela lub zarządcy i adresie placu zabaw. Konieczne jest także podanie numeru alarmowego, np. 112. Z przepisów krajowych wynika obowiązek umieszczenia zakazu palenia. Poza tym można umieścić na nim informacje o zasadach zabawy na placu zabaw, najlepiej w formie rysunkowej, zrozumiałej dla wszystkich dzieci. Nie należy umieszczać na regulaminie zakazu zabawy dla dzieci poniżej 3 roku życia – jest to łamanie praw dziecka.

Brak oznaczenia urządzeń

Tabliczka znamionowa urządzenia powinna podawać informacje o producencie, dacie produkcji, numerze katalogowym lub nazwie urządzenia i numerze normy, zgodnie z którą urządzenie wyprodukowano (aktualnie to EN 1176-1:2017). Osobno na urządzeniach powinien być zaznaczony poziom gruntu (tzw. znak poziomu podstawowego).

Brak regularnych przeglądów

Norma PN-EN 1176-1 i 7 narzuca trzy rodzaje przeglądów, których częstotliwość uzależniona jest głównie od obciążenia obiektu – to rutynowe kontrole wzrokowe (co 1 do 7 dni), kontrole funkcjonalna (co 1 do 3 miesięcy), coroczna kontrola główna.

Brak konserwacji

Niekonserwowane i nienaprawiane urządzenia mogą zagrażać bezpieczeństwu użytkowników. Ponadto ma to kluczowe znaczenie dla ich trwałości.

Śmieci zagrażające zdrowiu

Chodzi o ostre, twarde lub toksyczne przedmioty, np. butelki, puszki, niedopałki papierosów itd. Skaleczenie na placu zabaw zwiększa ryzyko zachorowań odzwierzęcych. Eliminowanie tego typu zagrożeń powinno następować w wyniku rutynowych kontroli wzrokowych, czyli najczęstszych przeglądów okresowych, wykonywanych nie rzadziej niż raz na tydzień.

Niezachowanie stref minimalnych

W normie PN-EN 1176-1 podany jest prosty wzór na określenie przestrzeni upadku wokół każdego urządzenia zabawowego wyższego niż 1,5 metra:

B = 0,66 x H + 0,5m

gdzie B jest bezpieczną odległością, która równa się 0,66 mnożone przez H – Wysokość Swobodnego Upadku (to wysokość na jaką dziecko może wejść, siedzieć lub z której może zwisać), dodać 0,5 metra. W tej odległości nic nie ma prawa się znaleźć. Dla urządzeń poniżej 1,5 metra strefa minimalna wynosi 1,5 metra od urządzenia. Strefa minimalna huśtawek i karuzeli musi być jeszcze większa.

Niewłaściwa nawierzchnia

Szczegóły w osobnym artykule pt. „Nawierzchnie amortyzujące na placach zabaw i siłowniach plenerowych”.

Brak kotwienia urządzeń

W związku z wymogiem zachowania przestrzeni upadku wokół urządzeń, powinny one być kotwione, w celu zachowania tych przestrzeni i zapewnienia stabilności urządzeń. Nie może dochodzić do sytuacji, gdy urządzenie zmienia lokalizację i nie zostaje zachowana tzw. „strefa bezpieczeństwa”.

Drewno w ziemi

Ten problem jest na szczęście coraz rzadziej spotykany, jednak nadal zdarza się, że występuje. W przypadku zakopywania lub betonowania bezpośrednio w gruncie drewnianych elementów konstrukcyjnych właściciel placu zabaw zmierzy się z dużo szybszą gradacją tych elementów.

Norma PN-EN 1176-1 dopuszcza tylko trzy możliwości kotwienia drewnianych urządzeń:

• Bezpośrednio w gruncie, gdy drewno posiada dostateczną odporność naturalną zgodnie z normą EN 350-2. Odporność tę posiadają nie spotykane w branży placów zabaw gatunki drewna egzotycznego, ale także robinia pseudoacacia, czyli nasza rodzima akacja – ma ona bardzo charakterystyczne, twarde, zwięzłe, zielonkawo zabarwione drewno, nie do pomylenia z jakimkolwiek innym. Tego drewna nie wykorzystuje się przemysłowo.
• Bezpośrednio w gruncie, gdy drewno jest właściwie zaimpregnowane ciśnieniowo zgodnie z normami EN 355-2 oraz EN 351-1. Jak można sprawdzić rzetelność impregnacji? Np. posługując się świdrem przyrostowym używanym w leśnictwie. Należy podczas odbioru placu zabaw wybrać losowo któryś ze słupków i wwiercić się na odpowiednią głębokość. Jeżeli widać granicę pomiędzy bielem a twardzielą, to cały biel musi być nasycony impregnatem. Jeżeli nie widać granicy między bielem a twardzielą, cały słupek, na wylot, musi być zaimpregnowany, bez względu na jego grubość. Granice te widać na przekroju bardzo wyraźnie – twardziel wszystkich gatunków drzew jest znacznie ciemniejsza od bielu i bardzo często innego koloru, zaś impregnat używany powszechnie w Polsce do nasączania ciśnieniowego ma zielonkawo-słomkowy kolor i także doskonale widać jak głęboko został wtłoczony.
• W każdym innym przypadku drewno powinno być umieszczone na metalowej kotwie lub stopce słupka, ponad ziemią.

Korozja

Występowanie korozji wynika z reguły z niewłaściwego zabezpieczenia powierzchni metalowych i podczas odbioru jest traktowane jako niezgodność z Normą PN-EN 1176, która daje wytyczne w tej kwestii.

Niewłaściwe zabezpieczenie sklejki

Norma wymaga, aby elementy urządzeń wykonane ze sklejki były zabezpieczone przed wpływem warunków atmosferycznych – sklejka powinna być odpowiednia do stosowania na zewnątrz zgodnie z EN 636.

Błędy w fundamentowaniu

Norma PN-EN 1176-1 wyraźnie mówi, jak wyposażenie placu zabaw ma być fundamentowane, a nawet zamieszcza rysunek. Tu również dopuszcza się do stosowania trzy przypadki:

• fundamenty umieszcza się 40 cm pod powierzchnią gruntu
• jeżeli wierzchołek fundamentu jak na rysunku w Normie, fundament może się znajdować 20 cm pod powierzchnią gruntu
• fundament jest całkowicie przykryty urządzeniem, jak w przypadku karuzel tarczowych
• Najczęściej spotkać można dwa rodzaje nieprawidłowości związane z fundamentowaniem:
• zbyt płytkie zalewanie fundamentów (betonując elementy konstrukcyjne na placu budowy nie można wyprofilować fundamentu zgodnie z wymaganiami normy, zatem jego górna powierzchnia musi być zagłębiona 40 cm pod powierzchnię). Równocześnie pamiętać należy, że drewno nie może stykać się z gruntem.
• przykręcanie sprężyn bujaków bezpośrednio do fundamentu, co skutkuje tym, że jego wierzch znajduje się na powierzchni, lub tuż pod nią, a powinien się znaleźć 40 cm niżej.

Występowanie zakleszczeń

Jest to dość powszechnie spotykana nieprawidłowość. Norma PN-EN 1176-1 podaje wymiary otworów (wymiary w dowolną stronę), jakich nie można stosować podczas konstruowania wyposażenia placów zabaw, ponieważ dziecko może w nich zaklinować palec, rękę, głowę, czy inną część ciała. Ta kwestia dotyczy każdego otworu – okienka, drabinek, otworów miedzy stopniami schodów, w balustradach, daszkach itd. – występującego zazwyczaj powyżej wysokości 60 cm lub w przypadku występowania ruchu wymuszonego (choć są też pewne wymagania odstępujące od tej reguły).

Zakleszczenia badamy próbnikami opisanymi w PN-EN 1176-1: E (mała głowa), C (tors), D (duża głowa), próbnikiem do badania zakleszczeń w otworach częściowo obudowanych i w kształcie litery V (tzw. „rybka”) oraz próbnikami do badania zakleszczeń palców (8mm, 8,6mm, 12mm, 25mm).

Zakazane są wymiary otworów: między 8-25 mm oraz 89-230 mm.

Dozwolone są zatem otwory o wymiarach:

• poniżej 8 mm

• między 25 a 89 mm

• powyżej 230 mm

Brak odpowiednich zabezpieczeń w karuzelach

W przypadku karuzel tarczowych najczęstszą nieprawidłowością jest brak dolnej płyty kryjącej użebrowanie tarczy – żebra powinny być zakryte na głębokość co najmniej 30 cm, a prześwit dolny pod samą tarczą powinien mieścić się w granicach 6 – 11 cm.

Twarde siedziska huśtawek zawieszone na sztywnych prętach

Ta poważna wada dotyczy głównie starych huśtawek. Według Normy PN-EN 1176-2 siedzisko huśtawki powinno być wykonane z materiału amortyzującego uderzenie (gumy) i zawieszone na odpowiednim łańcuchu. Niezastosowanie się do tych wymogów zagraża zdrowiu i życiu dzieci. Dlatego huśtawki starego typu należy bezwzględnie wymienić na nowe.

Ostre krawędzie

Częstą nieprawidłowością jest niewłaściwy sposób wykończenia urządzenia w procesie produkcyjnym, co skutkuje występowaniem ostrych krawędzi, które grożą zranieniem. Każda krawędź na placu zabaw powinna być wykończone promieniem 3mm.

Brak elementów hamujących ruch

Norma PN-EN 1176 wymaga, aby huśtawka wagowa (tzw. ważka) była wyposażona w elementy hamujące ruch, aby nie doszło na nagłego zatrzymania ani odwrócenia kierunku, np. w wyniku tłumienia. Najprostszym sposobem ich wykonania jest umieszczenie w miejscach styku końców ramion ważki z gruntem elementów gumowych. Prześwit pod siedziskiem powinien wynosić min. 23cm.

Tzw. huśtawki integracyjne na ogólnodostępnych placach zabaw

Są to urządzenia przeznaczone do użytkowania przez osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich. Mają one platformę, na którą wjeżdża użytkownik, ewentualnie razem z opiekunem. Ze względu na swoją konstrukcję nie spełniają wymagań normy PN-EN 1176-2, przez co mogą być montowane na placach zabaw tylko przy spełnieniu specjalnych warunków. Więcej na ten temat TUTAJ.